مطالعه تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات بذری در ارقام و جوامع طبیعی فسکیوی بلند از طریق روش‌های آماری چندمتغیره

تکثیر و تولید بذر در کنار سایر ویژگی‌های اقتصادی و اکولوژیکی در گراس‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در زمینه میزان تنوع ژنتیکی خصوصیات بذری و ارتباط آنها با یکدیگر اطلاعات اندکی در گونه فسکیوی بلند به‌عنوان یک گراس سازگار و پرتولید کشور، در دسترس است. این پژوهش با هدف بهره‌گیری از برخی روش‌های تجزیه و تحلیل چندمتغیره به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد بذر، تعیین همبستگی صفات، گروه‌بندی و تشخیص روابط بین صفات و تعیین ویژگی‌های سهیم در توجیه تنوع عملکرد 46 نمونه فسکیوی بلند انجام گرفت. نتایج بیانگر دامنه تغییرات وسیع و ضرایب تنوع ژنتیکی قابل ملاحظه برای اکثر خصوصیات مورد مطالعه بود که کارایی بالای روش‌های اصلاحی را در بهبود ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد بذر نوید می‌دهد. نتایج همبستگی صفات نشان داد که عملکرد دانه در بوته با کلیه خصوصیات مورد اندازه‌گیری همبستگی مثبت و معنی‌داری دارد و بالاترین همبستگی آن با تعداد دانه در بوته (91/0) حاصل گردید. در این پژوهش دو ویژگی از برگ پرچم (طول و عرض) مورد بررسی قرار گرفت که همبستگی هر دو ویژگی با عملکرد دانه و باوری خوشه مثبت و معنی‌دار بود. نتایج تجزیه به عامل‌ها بیانگر آن بود که برای اصلاح عملکرد بذر در فسکیوی بلند علاوه‌بر توجه به عوامل اندازه و کارایی سیستم تولید مثلی، بهتر است عامل ویژگی برگ پرچم نیز در نظر گرفته شود. همچنین در یک شاخص رگرسیونی برای بهبود عملکرد دانه علاوه‌بر تعداد خوشه، تاکید اصلی بایستی برروی باروری خوشه باشد که به‌صورت معیاری از وزن دانه در خوشه و طول خوشه می‌تواند در انتخاب غیرمستقیم مورد استفاده قرار گیرد.